Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się reliktem przeszłości, język COBOL wciąż odgrywa istotną rolę w świecie technologii. W niniejszym artykule przybliżymy jego genezę, zalety i wady, a także pokażemy, dlaczego warto znać ten język – zwłaszcza jeśli interesujesz się systemami Linux i pracą z dużymi systemami informatycznymi.
Wprowadzenie
COBOL (ang. Common Business Oriented Language => polski: wysokopoziomowy język programowania stworzony i używany do tworzenia aplikacji biznesowych) to jeden z najstarszych języków programowania, zaprojektowany w latach 50. XX wieku z myślą o zastosowaniach biznesowych. Jego celem było ułatwienie tworzenia aplikacji dla korporacji, banków i instytucji rządowych, które w tamtym czasie zaczynały wdrażać systemy komputerowe.
Pomimo upływu ponad sześciu dekad, COBOL nadal funkcjonuje w wielu kluczowych sektorach – od finansów po administrację publiczną. Choć nie jest już pierwszym wyborem młodych programistów, jego obecność w systemach legacy sprawia, że specjaliści znający COBOL są wciąż bardzo cenieni.
Rys historyczny
COBOL powstał jako odpowiedź na potrzebę ujednolicenia języków programowania w sektorze biznesowym. Wcześniej każda firma korzystała z własnych rozwiązań, co utrudniało integrację systemów i wymianę danych.
W 1960 roku język został zatwierdzony przez ANSI, a osiem lat później przez ISO. W latach 70. i 80. COBOL osiągnął szczyt popularności, stając się fundamentem wielu systemów informatycznych. Choć z czasem został wyparty przez nowsze technologie, jego obecność w systemach krytycznych sprawia, że nadal jest aktywnie rozwijany i utrzymywany w takich instytucjach jak banki, firmy ubezpieczeniowe, itp.
Zalety COBOL-a
COBOL zyskał uznanie dzięki kilku kluczowym cechom:
- Czytelność i prostota: Język został zaprojektowany tak, by był zrozumiały nawet dla osób bez technicznego wykształcenia.
- Wydajność w przetwarzaniu danych: Doskonale sprawdza się w operacjach na dużych zbiorach danych, co czyni go idealnym dla sektora finansowego.
- Stabilność i niezawodność: Jasna struktura i przewidywalność kodu minimalizują ryzyko błędów.
- Uniwersalność: COBOL działa na wielu platformach, co ułatwia migrację aplikacji.
- Łatwość utrzymania: Doświadczeni programiści mogą szybko analizować i modyfikować istniejący kod.
- Dostępność pracy: Ze względu na niedobór specjalistów, znajomość COBOL-a często wiąże się z atrakcyjnymi ofertami zatrudnienia.
Wady i ograniczenia
Jak każdy język, COBOL ma również swoje słabsze strony:
- Rozbudowana składnia: Kod może być trudny do zrozumienia dla osób przyzwyczajonych do nowoczesnych języków.
- Ograniczona elastyczność: COBOL nie nadaje się do zadań takich jak przetwarzanie multimediów czy tworzenie aplikacji webowych.
- Duża objętość kodu: Nawet proste operacje wymagają wielu linii, co utrudnia rozwój i utrzymanie.
- Brak nowoczesnych zasobów edukacyjnych: Nauka COBOL-a może być wyzwaniem dla młodych programistów ze względu na ograniczoną dostępność materiałów.
Instalacja COBOL-a w systemie Linux
W środowisku Linux instalacja COBOL-a jest prosta i opiera się na wykorzystaniu menedżera pakietów. Najpopularniejszym rozwiązaniem jest GnuCOBOL (dawniej OpenCOBOL), który można zainstalować za pomocą polecenia:
$ sudo apt install open-cobolPo instalacji wystarczy utworzyć plik z rozszerzeniem .cob, napisać kod w edytorze tekstowym (np. Vim, VS Code), a następnie skompilować go i uruchomić:
$ cobc -x hello.cob
./hello
Hello, World!
Przykład kodu COBOL
Oto prosty program hello.cob wypisujący komunikat „Hello, World!” (pamiętaj o wcięciach przed linijkami kodu – one mają znaczenie dla kompilatora!):
IDENTIFICATION DIVISION.
PROGRAM-ID. HELLO-WORLD.
PROCEDURE DIVISION.
DISPLAY "Hello, World!".
STOP RUN.Struktura programu opiera się na trzech sekcjach:
- IDENTIFICATION DIVISION (informacje o programie),
- PROGRAM-ID (nazwa programu)
- PROCEDURE DIVISION (właściwy kod).
Ciekawostki o COBOL
- Stworzony na zlecenie Pentagonu
- COBOL powstał w 1959 roku jako projekt finansowany przez Departament Obrony USA. Celem było stworzenie języka, który umożliwiłby łatwe pisanie aplikacji biznesowych przez osoby nietechniczne.
- Grace Hopper – matka COBOL-a
- Jedną z kluczowych postaci w historii COBOL-a była kontradmirał Grace Hopper, która odegrała istotną rolę w popularyzacji idei języka zrozumiałego dla ludzi.
- COBOL obsługuje 80% transakcji finansowych
- Szacuje się, że około 80% globalnych transakcji finansowych przechodzi przez systemy oparte na COBOL-u — głównie w bankach, ubezpieczeniach i administracji.
- Język starszy niż większość programistów
- COBOL ma ponad 65 lat, co oznacza, że jest starszy niż większość osób pracujących dziś w IT. Mimo to, wciąż działa w tysiącach instytucji na całym świecie.
- Wciąż rozwijany standard
- Najnowsza wersja COBOL-a została zatwierdzona przez ISO w 2023 roku (ISO/IEC 1989:2023), co pokazuje, że język nie został porzucony.
- Obiektowy COBOL? Tak!
- Od 2002 roku COBOL wspiera programowanie obiektowe, choć większość kodu wciąż pisana jest w stylu proceduralnym.
- Wysokie zarobki dla specjalistów
- Ze względu na niedobór programistów COBOL-a, osoby znające ten język mogą liczyć na bardzo atrakcyjne wynagrodzenia — zwłaszcza w sektorze finansowym.
- COBOL w chmurze i mikroserwisach
- Choć brzmi to jak oksymoron, istnieją inicjatywy integrujące COBOL z nowoczesnymi technologiami, takimi jak kontenery, mikroserwisy czy chmura obliczeniowa.
- Mit o „programistach-dinozaurach”
- Wokół COBOL-a narosło wiele stereotypów — np. że pracują z nim tylko starsi programiści. W rzeczywistości coraz więcej młodych osób uczy się go, by wejść do niszowego, ale dobrze płatnego segmentu rynku.
Podsumowanie
COBOL to język, który – mimo upływu lat – wciąż ma znaczenie w wąskich dziedzinach. Jego obecność w systemach krytycznych – np. transakcyjnych w bankach – sprawia, że znajomość tego języka może otworzyć drzwi do stabilnej kariery w sektorach takich jak bankowość, ubezpieczenia czy administracja publiczna. Dla użytkowników Linuxa, którzy chcą poszerzyć swoje kompetencje o technologie legacy, COBOL może okazać się ciekawym i wartościowym wyborem.
