Historia i Cechy
FreeDOS (wcześniej znany jako PD-DOS) to wolny system operacyjny dla komputerów PC, stworzony w 1994 roku przez Jima Hallowi. Celem projektu było dostarczenie pełnej zgodności z zamkniętym i komercyjnym MS-DOS (to nie to samo co Linux – nie mylić z Linux!), umożliwiając uruchamianie starszych programów i gier napisanych dla tego systemu MS-DOS.
FreeDOS jest dostępny na licencji GNU GPL i jest rozwijany przez wolontariuszy programistów z całego świata.
Pozytywne Właściwości
FreeDOS oferuje kilka zalet, które czynią go atrakcyjnym dla użytkowników i programistów:
- Kompatybilność z MS-DOS: Wszystkie programy, które działały na MS-DOS, również działają na FreeDOS.
- Wolna licencja: System operacyjny jest dostępny na licencji GNU GPL, co oznacza, że można go modyfikować i rozszerzać.
- Obsługa nowoczesnych technologii: FreeDOS obsługuje system plików FAT32, duże dyski twardopreciątne oraz tryb Ultra-DMA.
- Wielojęzyczność: FreeDOS obsługuje komunikaty w wielu językach, co ułatwia użytkowanie przez międzynarodową publiczność.
Baza Dystrybucji FreeDOS bazuje na niezależnej dystrybucji, która jest kompatybilna z MS-DOS. Projekt FreeDOS jest kontynuacją pracy nad starymi systemami operacyjnymi, ale z nowoczesnymi rozwiązaniami.
Ostatnia Stabilna Wersja Najnowszą stabilną wersją FreeDOS jest wersja 1.3, wydana 20 lutego 2022 roku. Ta wersja zawiera wiele nowych funkcji i poprawek, w tym nowy FreeCOM 0.85a, nowy jądro 2043 oraz obsługę dysków w trybie FAT322.
Rozwój Systemu Projekt FreeDOS jest rozwijany od 1994 roku, a pierwsza stabilna wersja została wydana w 2006 roku. System jest regularnie aktualizowany przez społeczność programistów, co zapewnia jego dalszy rozwój i wsparcie dla nowych technologii.
Menedżer Pakietów FreeDOS nie posiada dedykowanego menedżera pakietów, ale użytkownicy mogą instalować dodatkowe programy i narzędzia ręcznie.
Popularne Narzędzia
Do wygodnej pracy na FreeDOS, użytkownicy mogą używać różnych narzędzi, takich jak:
- FreeCOM: Komenda wierszowa, odpowiednik COMMAND.COM z MS-DOS.
- DOSBox: Emulator DOS, który umożliwia uruchamianie programów DOS w środowisku Windows.
- Bochs: Emulator PC, który pozwala na uruchamianie FreeDOS w wirtualnej maszynie.
- VirtualBox: Emulator maszyn wirtualnych, który umożliwia uruchamianie FreeDOS w wirtualnym środowisku.
Kompilatory i Języki Programowania FreeDOS jest kompatybilny z wieloma kompilatorami i językami programowania, w tym:
- ANSI C: Popularny język programowania, który działa na FreeDOS.
- C++: Rozszerzenie języka C, również wspierane przez FreeDOS.
- Assembler: Narzędzie do programowania na poziomie maszyny, które działa na FreeDOS.
- BASIC: Język programowania, który może być używany na FreeDOS
Ten dyskowy system operacyjny działa na wszystkich nowoczesnych komputerach Począwszy od modelu procesora Intel '386 lub nowszego, minimum 2 MB pamięci i 40 MB miejsca na dysku.
FreeDOS to nie tylko kopia MS-DOS, ponieważ zawiera funkcje z bardziej nowoczesnych systemów operacyjnych. Niektóre z nich to:
- FreeCOM: powłoka wiersza poleceń.
- FDAPM: Kontrola zasilania, w tym uruchamianie, wyłączanie i usypianie komputera.
- CuteMouse: Sterownik myszy z obsługą kółka przewijania.
- FDNPKG: Menedżer pakietów z możliwością podłączenia do sieci.
- Obsługa drukowania grafiki.
- DOSLFN: Pozwala na używanie długich nazw plików DOS.
- JEMM386 i HIMEMX do zarządzania pamięcią.
- FDSHIELD i ClamAV do ochrony antywirusowej.
- Korzystanie z poleceń systemu Linux.
- Wsparcie dla systemu plików FAT32.
- Kompresja i dekompresja plików w formatach Zip i 7zip.
- Dillo i Arachne do przeglądania stron internetowych w trybie tekstowym.
- Różne edytory plików, w tym Edit, Biew, Blocek, E3, Freemacs, vim, Elvis, Pico i FED.
- Mplayer i OpenCP do odtwarzania muzyki.
- Obejmuje gry typu open source, takie jak Freedom, Floppy Bird, Nethack, Sudoku i Tetris.
- Obsługa multiboota.
Prawdopodobnie zwykły użytkownik nie jest zainteresowany FreeDOS, ale jeśli chciałby zrobić sobie małą podróż do przeszłości to jak najbardziej odnajdzie się we FreeDOS.
Podsumowanie
W praktyce programisty w 2024 nie zbyt często zdarza się używać systemu operacyjnego typu FreeDOS, ale warto wiedzieć, że istnieją systemy krytyczne t.j. kolejnictwo, kontrola ruchu drogowego oraz szpitale, gdzie taki system działa i uruchamiane są na nim programy. Najczęściej stoi za tym historia tzn. jeśli coś działa 40 lat i jest odporne na wirusy, trojany, ataki itd., to koszta utrzymania są niemalże zerowe.
Tak bywa, do momentu, do kiedy ktoś sprytny – np. hacker – nie dowie się, jak łatwo jest „rozebrać” taki OS. Tutaj przydaje się oczywiście warstwa solidnego systemu operacyjnego t.j. Linux, na której działają np: DosBOX a w nim FreeDOS, w którym z kolei są uruchomione dedykowane „pradawne” aplikacje napisane np: w C, CPP lub Pascalu.
Taki setup, gdzie Linux jest wykorzystywany jako host, jest bardzo popularny w świecie starych rozwiązań IT tzw. legacy. FreeDOS dzisiaj to OS, na którym możemy uruchamiać gierki z dawnych czasów, uczyć się zalet i wad MS-DOS, poznawać starsze języki programowania i kompilatory.
Dobrej zabawy z FreeDOS. Tutaj znajdziesz źródła kernela FreeDOS a tutaj kod z archiwum całego projektu FreeDOS.
